In België en Nederland is er gedurende het najaar en de winter kans op vorst. Het is belangrijk de installatie te beschermen tegen deze vorst om mogelijke schade te voorkomen. Hoe dat in zijn werk gaat leest u in dit artikel.

• Begin met vorstbestendig ontwerpen
• Taken voor het winterklaar maken

Begin met vorstbestendig ontwerpen

Leidingen

Plaats in de leidingen naar de sproeiers minimaal 1 afdruipventiel (ook wel ontwateringsventiel). Na het wegvallen van de waterdruk zal deze zich openen en stroomt de leiding leeg. Plaats het ventiel op het laagste punt in de leiding, zodat er geen water blijft staan. Eventueel kunnen er meerdere ventielen toegepast worden. Het is aan te raden direct onder een ventiel een emmer grind te storten. Het water loopt dan goed weg.

Ook de sproeiers zullen via de ventielen geheel leeglopen. Een uitzondering hierop zijn de zogenaamde SAM sproeiers. Deze worden toegepast als er een groot hoogteverschil zit (tot +/- 2,5 m) tussen sproeiers in een zone en er voorkomen moet worden dat het water in de leiding via de laagstgelegen sproeier naar buiten stroomt. Een nadeel van dit type is dat er water in blijft staan. Dit is op te lossen door met lucht door te blazen. Hoe dat werkt, leest u verderop.

Een druppelslang zal van zichzelf al leeglopen en vraagt geen specifieke aandacht.

Bij gebruik van leidingwater dient de hoofdkraan van de installatie op een vorstvrije plaats geïnstalleerd te worden. Gebruik bij voorkeur een kogelkraan met ontluchting. Ook op de verdeelunit wordt een kogelkraan gemonteerd. Dit is verderop in de foto duidelijk te zien. Door deze kraan en de ontluchting op de hoofdkraan te openen, zal het water naar het laagste punt weglopen.

Het gebruik van afdruipventielen in deze leiding raden wij af aangezien er permanent druk op deze leiding staat. Bij een defect kan er lekkage op treden die u niet direct kunt waarnemen.

Ook bij het gebruik van een waterpomp kan bovenstaande toegepast worden met het verschil dat de waterpomp in de winter bij voorkeur verwijderd en vorstvrij opgeslagen wordt.

Gebruik van een compressor

Installateurs en hoveniers blazen de installatie vaak door met een luchtcompressor. Als er een compressor beschikbaar is, kan dit prima zelf gedaan worden. Hiervoor moet een koppelpunt gemaakt worden. Er zijn veel verschillende aansluitingen voor luchtcompressoren die erg op elkaar lijken. Om die reden adviseren wij de koppeling te maken met een zogenaamde GeKa-koppeling. Deze zijn universeel en makkelijk los en vast te koppelen. Een mooie plek voor de koppeling is op de verdeelunit, maar in feite kan deze overal gemaakt worden. Hieronder laten we 2 voorbeelden zien.

De eerste foto toont een opbouw die direct in de waterpomp geschroefd kan worden. Onder normale bedrijfsomstandigheden kan de GeKa-koppeling verwijderd worden en de opening afgesloten worden met een PVC-draadkap. Via de loskoppelbare koppeling links kan de aansluiting met de tyleenslang/PE-leiding gemaakt worden.

De tweede foto onderaan de pagina laat zien hoe op een verdeelunit een ¾” kogelkraan voorzien van een ¾” GeKa-koppeling gemonteerd is. Tijdens normaal gebruik is de kraan gesloten en de Geka-koppeling afgesloten met een blindplug, zodat er geen vuil of ongedierte in de koppeling en later in de leidingen kan komen. Op het moment van doorblazen kan de Geka-slangkoppeling gebruikt worden door er de luchtslang van de compressor op te monteren. Meet hiervoor de binnendiameter van uw luchtslang op en zoek de juiste koppeling in de webshop.

De procedure voor het doorblazen zelf wordt verderop in detail beschreven.

Taken voor het winterklaar maken

Bij onderstaande stappen is er vanuit gegaan dat de installatie volgens bovenstaande instructies is geïnstalleerd.

Zonder het gebruik van een compressor

Wij adviseren de volgende stappen te doorlopen bij het winterklaar maken:

• Draai de hoofdkraan dicht, zodat de installatie niet meer onder druk staat.
• Water in de sproeierleiding loopt grotendeels weg via de afdruipventielen.
• Draai de spoelen op de afsluiters los zodat de ze openstaan.
• Zet de kogelkraan op de verdeelunit en het ontluchtingskraantje op de hoofdkraan open. Het water zal op het laagste punt weglopen.
• Schakel de beregeningscomputer uit of zet deze in 'rain mode' (programma blijft behouden).
• Ontkoppel een eventuele kraancomputer en/of waterpomp en bewaar deze op een vorstvrije plaats (ook de afsluiters kunnen eventueel vorstvrij opgeborgen worden).
• Sluit alle openingen af met een draadkap of Geka-blindkap om te voorkomen dat er vuil of ongedierte in de leidingen kan komen. Daarmee worden verstoppingen in het voorjaar voorkomen.

Met het gebruik van een compressor

Bij het gebruik van een luchtcompressor is het belangrijk met een lage druk te werken. Begin met 0,5 bar en verhoog bij onvoldoende resultaat de druk, maar ga nooit hoger dan 3 bar. Druk is ook niet het belangrijkste. Het gaat om het luchtvolume.

Ga als volgt te werk:

• Draai de hoofdkraan dicht, zodat uw installatie niet meer onder waterdruk staat.
• Sluit de compressor aan op de installatie.
• Open 1 van de afsluiters.
• Breng geleidelijk de druk op de installatie (niet ineens vol de druk er op zetten).
• Kijk of de sproeiers goed doorgeblazen worden en verhoog eventueel de druk in kleine stapjes (max 2,5 bar).
• Sluit de afsluiter weer af.
• Herhaal bovenstaande voor alle zones (afsluiters).
• Blaas de leiding door naar de hoofdkraan of de waterpomp.
• Schakel de beregeningscomputer uit of zet deze in 'rain mode' (programma blijft behouden).
• Ontkoppel een eventuele kraancomputer en/of waterpomp en bewaar deze op een vorstvrije plaats.
• Sluit alle openingen af met een draadkap of GeKa-blindkap om te voorkomen dat er vuil of ongedierte in de leidingen kan komen. Daarmee worden verstoppingen in het voorjaar voorkomen.

De installatie is klaar voor de winter. Op naar het voorjaar!